рдХोрдИ рднी рд╡ृрдд्рддि, рдЙрдкрдЬीрд╡िрдХा, рд╡्рдпाрдкाрд░, рдкेрд╢ा, рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп, рдХाрд░рдмाрд░ рдПрд╡ं рд╡ाрдгिрдЬ्рдп рдХी рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░рддा | to practice any profession or to carry on any occupation, trade or business
рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 19 (1) (рдЫ) рд╕рднी рдиाрдЧрд░िрдХों рдХो рдХोрдИ рднी рд╡ृрдд्рддि, рдЙрдкрдЬीрд╡िрдХा, рд╡्рдпाрдкाрд░, рдкेрд╢ा, рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп, рдХाрд░рдмाрд░ рдПрд╡ं рд╡ाрдгिрдЬ्рдп рдХрд░рдиे рдХी рдкूрд░्рдг рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░рддा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдЕрдзिрдХाрд░ рдкрд░ рд░ाрдЬ्рдп рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рд▓рдЧा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЦंрдб (6) рдХे рдЕрдзीрди рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдЖрдзाрд░ों рдкрд░ рд░ाрдЬ्рдп рдХो рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рд▓рдЧाрдиे рдХी рд╢рдХ्рддि рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ै-
1- рд╕ाрдзाрд░рдг рдЬрдирддा рдХे рд╣िрдд рдоें,
2- рд╡िрд╢ेрд╖ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдпों рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдЕрд░्рд╣рддाрдПं рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░,
3- рдиाрдЧрд░िрдХों рдХो рдкूрд░्рдг рдпा рдЖंрд╢िрдХ рд░ूрдк рдоें рдХिрд╕ी рднी рд╡्рдпाрдкाрд░ рдпा рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рд╕े рдмрд╣िрд╖्рдХृрдд рдХрд░рдХे।
рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдоें рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХो рдмрди्рдж рдХрд░ рджेрдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рднी рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ै। рд░ाрдЬ्рдп рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдордЬрдмूрд░ рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। рдХिрди्рддु рдЕрди्рдп рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХी рднाँрддि рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХो рдмрди्рдж рдХрд░рдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рднी рдПрдХ рдЖрдд्рдпрди्рддिрдХ рдЕрдзिрдХाрд░ рдирд╣ीं рд╣ै рдФрд░ рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рд╣िрдд рдХे рд▓िрдпे рдЗрд╕े рдиिрд░्рдмрди्рдзिрдд рд╡िрдиिрдпрдоिрдд рдФрд░ рдиिрдпрди्рдд्рд░िрдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рд╡्рдпाрдкाрд░ рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рдХрд░рдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╡्рдпाрдкाрд░ рдмрди्рдж рдХрд░рдиे рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рд╕े рдЕрдзिрдХ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै। рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдХिрд╕ी рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХे рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рдмाрдз्рдп рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдХिрди्рддु рдпрджि рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдиे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै рддो рдЙрд╕े рдЙрд╕рдХे рдмрди्рдж рдХрд░рдиे рдХा рдЖрдд्рдпрди्рддिрдХ рдЕрдзिрдХाрд░ рдирд╣ीं рд╣ोрддा рд╣ै। рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рд╣िрдд рдоें рдЙрд╕े рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХो рдмрди्рдж рдХрд░рдиे рд╕े рд░ोрдХा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рд╕िрдж्рдзाрди्рддों рдХो рдЗрдХ्рд╕ेрд▓ рд╡िрдпрд░ рдмрдиाрдо рднाрд░рдд рдХे рд╡ाрдж рдоें рдк्рд░рддिрдкाрджिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдЗрд╕ рд╡ाрдж рдоें рд╡ाрджी рдПрдХ рд░рдЬिрд╕्рдЯрд░्рдб рдлрд░्рдо рдеी рдЬो рдиिрд░्рдпाрдд рдХे рд▓िрдпे рд╕िрд▓े рд╣ुрдП рд╡рд╕्рдд्рд░ों рдХो рдмрдиाрддी рдеी। рдЧрдо्рднीрд░ рд╢्рд░рдоिрдХ рд╡िрд╡ाрдж рдХे рдХाрд░рдг рдлрд░्рдо рдХा рдХाрд░рдЦाрдиा рдШाрдЯे рдоें рдЪрд▓ рд░рд╣ा рдеा। рд╡ाрджी рдиे рд╕рд░рдХाрд░ рд╕े рдХाрд░рдЦाрдиे рдХो рдмрди्рдж рдХрд░рдиे рдХी рдЕрдиुрдорддि рдоाँрдЧी рдЬिрд╕े рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╢्рд░рдоिрдХ рд╡िрд╡ाрдж рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХी рдзाрд░ा 25 (O) рдФрд░ 25 (R) рдХे рдЕрдзीрди рдЗрди्рдХाрд░ рдХрд░ рджिрдпा। рдзाрд░ा 25 (O) рдЕрдиुрдорддि рд▓ेрдиे рдХा рдЙрдкрдмрди्рдз рдХрд░рддी рд╣ै рдФрд░ 25 (R) рдзाрд░ा 25 (O) рдХे рдЙрд▓्рд▓ंрдШрди рдХे рд▓िрдпे рджрдг्рдб рдХा рдЙрдкрдмрди्рдз рдХрд░рддी рд╣ै। рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдпрд╣ рдЕрднिрдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХिрдпा рдХि рдзाрд░ा 25 (O) рдкूрд░्рдгрд░ूрдкेрдг рдФрд░ рдзाрд░ा 25 (R) рдХा рд╡рд╣ рднाрдЧ рдЬो рджрдг्рдб рд╡िрд╣िрдд рдХрд░рддा рд╣ै, рдЕрд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ рдЕрдиुреж 19 (1) (рдЫ) рдХा рдЕрддिрдХ्рд░рдордг рдХрд░рддी рд╣ै। рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдиिрд░्рдгрдп рджिрдпा рдХि рдпрджि рдХोрдИ рд╡्рдпрдХ्рддि рдЕрдкрдиे рд╢्рд░рдоिрдХों рдХो рдордЬрджूрд░ी рдирд╣ीं рджे рд╕рдХрддा рддो рдЙрд╕े рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХрд░рдиे рдХा рдХोрдИ рдЕрдзिрдХाрд░ рдирд╣ीं рд╣ै। рдРрд╕ी рд╕्рдеिрддि рдоें рдЙрд╕े рдХाрд░рдмाрд░ рдмрди्рдж рдХрд░ рджेрдиा рдЪाрд╣िрдпे। рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдЬो рд╢्рд░рдоिрдХों рдХी рдордЬрджूрд░ी рдирд╣ीं рджे рд╕рдХрддा рдЙрд╕े рдХाрд░рдмाрд░ рдмрди्рдж рдХрд░рдиे рдХी рдЕрдиुрдорддि рди рджेрдиा рдЕрдиुреж 19 (6) рдХे рдЕрдзीрди рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рд╣िрдд рдоें рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рдирд╣ीं рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдХिрди्рддु рд╣рдб़рддाрд▓ рдФрд░ рддाрд▓ाрдмрди्рджी рдХो рд░ोрдХрдиा рдПрдХ рдЕрд▓рдЧ рдмाрдд рд╣ै। рд░ाрдЬ्рдп рдЬрдирд╣िрдд рдоें, рдЬिрд╕рд╕े рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рдЙрдкрдпोрдЧ рдХी рд╕ेрд╡ाрдпें рдЪрд▓рддी рд░рд╣ें, рд╣рдб़рддाрд▓ рдпा рддाрд▓ाрдмрди्рджी рдХрд░рдиे рдкрд░ рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рд▓рдЧा рд╕рдХрддा рд╣ै।
рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рдХे рдЖрдзाрд░-
рдЗрд╕ рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж рдХे рдЦंрдб (6) рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рд░ाрдЬ्рдп рдкेрд╢ा, рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдФрд░ рд╡ाрдгिрдЬ्рдп рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдкрд░ рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рд▓рдЧा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдХिрди्рддु рд╢рд░्рдд рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдк्рд░рддिрдмрди्рдз 1- рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рд╣ों рдФрд░ 2- рд▓ोрдХрд╣िрдд рдоें рд╣ों। рд▓ोрдХрд╣िрдд рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдк्рд░рддिрдмрди्рдзों рдХी рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рддрддा рдХा рдиिрд░्рдзाрд░рдг рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рджेрд╢, рдХाрд▓, рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдХी рдк्рд░рдХृрддि рдФрд░ рдЙрд╕рдоें рдоौрдЬूрдж рд╕рднी рддрдд्рд╡ों рдкрд░ рдз्рдпाрди рджेрдиा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै। рдпрд╣ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै рдХि рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдоें рдпे рддрдд्рд╡ рднिрди्рди-рднिрди्рди рд╣ोрддे рд╣ैं рдФрд░ рдРрд╕े рдиिрдпрдо рдирд╣ीं рдмрдиाрдпे рдЬा рд╕рдХрддे рдЬो рд╕рднी рд╡्рдпाрдкाрд░ों рдоें рд╕ाрдоाрди्рдп рд░ूрдк рд╕े рд▓ाрдЧू рд╣ोрддे рд╣ों। рдЕрддः рд╡्рдпाрдкाрд░ рдкрд░ рд▓рдЧाрдпे рдЧрдпे рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рдХे рдФрдЪिрдд्рдп рдкрд░ рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рддे рд╕рдордп рди्рдпाрдпाрд▓рдпों рдХो рдЙрдХ्рдд рд╕рднी рдмाрддों рдкрд░ рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдпे।"
рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 19 (1) (рдЫ) рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдЕрд╡ैрдз рдпा рдЕрдиैрддिрдХ рдкेрд╢ा рдХрд░рдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рдирд╣ीं рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ै। рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдХा рдЕрд░्рде рд╣ै рд╡ैрдз рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп। рдЕрд╡ैрдз рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдХोрдИ рдЕрдзिрдХाрд░ рдирд╣ीं рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ै। рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдЕрд╡ैрдз, рдЕрдиैрддिрдХ рдпा рдЬрдирддा рдХे рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдФрд░ рдХрд▓्рдпाрдг рдХो рдХ्рд╖рддि рдкрд╣ुँрдЪाрдиे рд╡ाрд▓े рдкेрд╢ा рдпा рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХो рдХрд░рдиे рд╕े рд░ोрдХрдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ै। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЦрддрд░рдиाрдХ рд╡рд╕्рддुрдУं рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдЬैрд╕े рд╡िрд╖рдпुрдХ्рдд рджрд╡ाрдПँ, рд╢рд╕्рдд्рд░ рдЖрджि; рдоिрд▓ाрд╡рдЯ рд╡ाрд▓े рдЦाрдж्рдп рдкрджाрд░्рде, рд╕्рдд्рд░िрдпों рдХा рд╡्рдпाрдкाрд░ рдЖрджि рдкрд░ рд░ाрдЬ्рдп рдЬрдирд╣िрдд рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдкूрд░्рдг рд░ोрдХ рд▓рдЧा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдРрд╕े рд╡्рдпाрдкाрд░ рдЬो рдЕрд╡ैрдз рдирд╣ीं рд╣ैं рдФрд░ рдЬрдирддा рдХे рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдпा рдиैрддिрдХрддा рдХो рдХ्рд╖рддि рдирд╣ीं рдкрд╣ुँрдЪाрддे, рд░ोрдХे рдирд╣ीं рдЬा рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдХिрди्рддु рдЙрдирдХो рд╡िрдиिрдпрдоिрдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдФрд░ рдЙрдирдХे рдмुрд░े рдк्рд░рднाрд╡ों рдХो рдХрдо рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдХुрдЫ рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рд╕्рд╡рднाрд╡рддः рд╢ोрд░-рдЧुрд▓ рдФрд░ рдЦрддрд░рдиाрдХ рдк्рд░рдХृрддि рдХे рд╣ोрддे рд╣ैं, рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрдирдХे рдХрд░рдиे рдХे рд╕्рдеाрди, рд╕рдордп рдФрд░ рдвंрдЧ рдХो рд╡िрдиिрдпрдоिрдд рдХрд░рдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ोрддी рд╣ै। рдХिрд╕ी рднी рдиाрдЧрд░िрдХ рдХो рдпрд╣ рдЕрдзिрдХाрд░ рдирд╣ीं рд╣ैं рдХि рд╡рд╣ рдЬिрд╕ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдЪाрд╣े рдЕрдкрдиा рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХрд░े рдпा рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЪाрд╣े рдЕрдкрдиा рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХрд░े। рдпрджि рдЙрд╕рдХे рдХाрд░्рдп рд╕े рдЬрдирд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдХो рдХ्рд╖рддि рдпा рдХिрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдЕрд╕ुрд╡िрдзा рд╣ोрддी рд╣ै рддो рд░ाрдЬ्рдп рдЙрд╕ рдкрд░ рдЙрдЪिрдд рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рд▓рдЧा рд╕рдХрддा рд╣ै।
рд▓рдЦрди рд▓ाрд▓ рдмрдиाрдо рдЙрдб़ीрд╕ा рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдоाрдорд▓े рдоें рдпрд╣ рдЕрднिрдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рдоाрджрдХ рдж्рд░рд╡्рдпों рдоें рд╡्рдпाрдкाрд░ рдпा рдХाрд░ोрдмाрд░ рдХрд░рдиे рдХा рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдХोрдИ рдоूрд▓ рдЕрдзिрдХाрд░ рдирд╣ीं рд╣ैं। рдоाрджрдХ рдкेрдп; рдЬैрд╕े рд╢рд░ाрдм, рдЧाँрдЬा, рднाँрдЧ рдЖрджि рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХрд░рдиे рдХा рд░ाрдЬ्рдп рдХो рдПрдХाрдзिрдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ рдЬрди- рд╣िрдд рдоें рдиाрдЧрд░िрдХों рдХो рдЗрд╕ рд╡्рдпाрдкाрд░ рд╕े рдкूрд░्рдг рдмрд╣िрд╖्рдХृрдд рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। рд╢рд░ाрдм рдЖрджि рдХे рдмрдиाрдиे, рд░рдЦрдиे рдпा рдмेрдЪрдиे рдХा рд░ाрдЬ्рдп рдХो рдПрдХाрдзिрдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ै। рд╡рд╣ рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдЗрди рдкрджाрд░्рдеों рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕ рдРрд╕ी рд╢рд░्рддों рдпा рдиिрд░्рдмрди्рдзрдиों рдХे рдЕрдзीрди рдк्рд░рджाрди рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै рдЬिрд╕े рд╡рд╣ рд▓ोрдХрд╣िрдд рдоें рдЙрдЪिрдд рд╕рдордЭे। рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдиिрд░्рдмंрди्рдзрди рдкूрд░्рдг рдиिрд╖ेрдз рдХे рд░ूрдк рдоें рднी рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд░ाрдЬ्рдп рдРрд╕े рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рднी рд▓рдЧा рд╕рдХрддा рд╣ै рдЬो рдХिрд╕ी рд╡्рдпाрдкाрд░ рдпा рдкेрд╢ा рдХो рдХрд░рдиे рдкрд░ рдкूрд░्рдг рд░ोрдХ рд▓рдЧाрддे рд╣ों। 'рдиिрд╖ेрдз' рдПрдХ рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рд╣ी рд╣ै। рджेрдЦिрдпे - рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдХुрдоाрд░ рдмрдиाрдо рднाрд░рдд рд╕ंрдШ рдХा рдиिрд░्рдгрдп।
рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рдХे рдХुрдЫ рдЙрджाрд╣рд░рдг:
1- рдХोрдИ рдХाрдиूрди рдЬो рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рдпрд╣ рд╢рдХ्рддि рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдмрд╕ рд╕्рдЯैрдг्рдбों, рд╕िрдиेрдоाрдШрд░ों рдпा рд╢рд░ाрдм рдХी рджुрдХाрдиों рдЖрджि рдХो рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рдПрдХ рдиिрд╢्рдЪिрдд рд╕्рдеाрди рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░े, рдПрдХ рдЙрдЪिрдд рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рд╣ै।
2- рди्рдпूрдирддрдо рдордЬрджूрд░ी рдЕрдзिрдиिрдпрдо рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рдпрд╣ рд╢рдХ्рддि рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдХिрд╕ी рдХाрд░рдЦाрдиे рдоें рдХाрд░्рдп рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдордЬрджूрд░ों рдХी рди्рдпूрдирддрдо рдордЬрджूрд░ी рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░ рд╕рдХे। рд╡िрдЬрдп рдХाрдЯрди рдоिрд▓्рд╕ рдмрдиाрдо рдЕрдЬрдоेрд░ рд░ाрдЬ्рдп' рдХे рд╡ाрдж рдоें рдЙрдХ्рдд рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдкрд░ рдпрд╣ рдЖрдкрдд्рддि рдЙрдаाрдпी рдЧрдпी рдХि рд╡рд╣ рдЕрдиुреж 19 (1) (рдЫ) рдХा рдЙрд▓्рд▓ंрдШрди рдХрд░рддा рд╣ै। рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдиिрд░्рдгрдп рджिрдпा рдХि рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдж्рд╡ाрд░ा рд▓рдЧाрдпे рдЧрдпे рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рд╣ैं, рдХ्рдпोंрдХि рдпे рдЬрдирд╣िрдд рдоें рд▓рдЧाрдпे рдЧрдпे рд╣ैं। рдЧ्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдХрд╣ा рдХि рднाрд░рдд рдПрдХ рдЕрд╡िрдХрд╕िрдд рджेрд╢ рд╣ै рдЬрд╣ाँ рдмेрдХाрд░ी рдХी рдмрдб़ी рдЧрдо्рднीрд░ рд╕рдорд╕्рдпा рд╡рд░्рддрдоाрди рд╣ै। рдРрд╕ी рд╕्рдеिрддि рдоें рд╕рдо्рднрд╡ рд╣ै рдХि рдордЬрджूрд░ рдРрд╕ी рдордЬрджूрд░ी рдкрд░ рдХाрдо рдХрд░рдиे рдкрд░ рддैрдпाрд░ рд╣ो рдЬाрдпें рдЬिрдирд╕े рдЙрдирдХी рдЬीрд╡िрдХा рдЪрд▓ाрдиा рднी рдХрдаिрди рд╣ो। рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै рдордЬрджूрд░ों рдХा рдиिрдпोрдЬрдХों рдж्рд╡ाрд░ा рд╢ोрд╖рдг рд░ोрдХрдиा।
3- рдРрд╕ा рдХाрдиूрди рдЬो рдЬीрд╡рди рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╡рд╕्рддुрдУं рдХा рдЕрдзिрдХрддрдо рдоूрд▓्рдп рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░рддा рд╣ै рдпा рдЙрдирдХे рдЙрдд्рдкाрджрди, рд╡िрднाрдЬрди рдФрд░ рд╡िрдХ्рд░рдп рдкрд░ рдиिрдпрди्рдд्рд░рдг рд░рдЦрдиे рдХा рдЙрдкрдмрди्рдз рдХрд░рддा рд╣ै, рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдХी рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░рддा рдкрд░ рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рд╣ै। рджि рдПрд╕ेрди्рд╢िрдпрд▓ рд╕рдк्рд▓ाрдИрдЬ рдРрдХ्рдЯ, 1946 рдФрд░ рдПрд╕ेрди्рд╢िрдпрд▓ рдХрдоोрдбिрдЯीрдЬ рдРрдХ्рдЯ рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рдЙрдХ्рдд рдЕрдзिрдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ैं। рдЗрди рдХाрдиूрдиों рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╕ाрдордЧ्рд░िрдпां рд╕рднी рдХो рд╕рдоाрди рд░ूрдк рд╕े рдФрд░ рдЙрдЪिрдд рдоूрд▓्рдп рдкрд░ рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ो рд╕рдХें। рдЙрдХ्рдд рд╕рднी рдЕрдзिрдиिрдпрдоों рдХो рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा рд╣ै। рджेрдЦिрдП -рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд░ाрдЬ्рдп рдмрдиाрдо рдиाрдердорд▓ рддрдеा рдж्рд╡ाрд░िрдХा рдк्рд░рд╕ाрдж рдмрдиाрдо рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдиिрд░्рдгрдпों рдХो।
4- рджी рдкंрдЬाрдм рдЯ्рд░ेрдб рдЗрдо्рдкрд▓ाрдИрдЬ рдРрдХ्рдЯ, 1949 рдпрд╣ рдЙрдкрдмрди्рдзिрдд рдХрд░рддा рд╣ै рдХि рд░ाрдЬ्рдп рдХी рд╕рднी рджूрдХाрдиें рд╕рдк्рддाрд╣ рдоें рдПрдХ рджिрди рдмрди्рдж рд░рд╣ेंрдЧी। рдПрдХ рджूрдХाрдирджाрд░ рдиे рдЗрд╕ рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдкрд░ рдЖрдкрдд्рддि рдХिрдпा рдФрд░ рдХрд╣ा рдХि рд╡рд╣ рдЙрд╕рдХे рдКрдкрд░ рд▓ाрдЧू рдирд╣ीं рд╣ोрддा рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рдЙрд╕рдиे рдЕрдкрдиी рджूрдХाрди рдоें рдЕрди्рдп рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХो рдиिрдпोрдЬिрдд рдирд╣ीं рдХिрдпा рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рджूрдХाрди рдХा рдХाрдо рд╕्рд╡рдпं рд╣ी рдХрд░рддा рд╣ै। рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдк्рд░ाрд░्рдеी рдХी рджрд▓ीрд▓ рдХो рдЕрд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдпрд╣ рдиिрд░्рдгрдп рджिрдпा рдХि рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рд╡рд╣ рдЬрдирд╣िрдд рдоें рд╣ै। рдпрд╣ рдЕрдзिрдиिрдпрдо рд╢्рд░рдоिрдХों рдХे рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдФрд░ рдХाрд░्рдп рдХ्рд╖рдорддा рдХो рд╕ुрдзाрд░рдиे рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рдкाрд░िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдЬो рд╕рдоाрдЬ рдХे рдЕрднिрди्рди рдЕंрдЧ рд╣ैं рдФрд░ рдЬिрдирдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдоें рд╕рдоुрджाрдп рдХी рдкूрд░्рдг рджिрд▓рдЪрд╕्рдкी рд░рд╣рддी рд╣ै। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдиिрдпрди्рдд्рд░рдг рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХेрд╡рд▓ рдЙрди्рд╣ीं рд▓ोрдЧों рдХे рд╣िрдд рдоें рдирд╣ीं рд╣ै рдЬो рджूрдХाрдиों рдоें рдиिрдпोрдЬिрдд рд╣ैं, рдмрд▓्рдХि рдЙрди рд▓ोрдЧों рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд▓िрдП рднी рд╣ै рдЬो рдЙрд╕рдоें рд▓рдЧे рд╣ुрдП рд╣ैं, рднрд▓े рд╣ी рд╡े рд╕्рд╡рдпं рдоाрд▓िрдХ рд╣ी рдХ्рдпों рди рд╣ों। рджेрдЦिрдпे -рдордиोрд╣рд░ рд▓ाрд▓ рдмрдиाрдо рдкंрдЬाрдм рд░ाрдЬ्рдп рдХा рдиिрд░्рдгрдп। рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рд╢्рд░рдоिрдХों рдХी рджрд╢ा рд╕ुрдзाрд░рдиे рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рдпрджि рд╕рд░рдХाрд░ рдоिрд▓ рдоाрд▓िрдХों рдкрд░ рдпрд╣ рд╢рд░्рдд рд▓рдЧा рджेрддी рд╣ै рдХि рдЙрди्рд╣ें рдордЬрджूрд░ों рдХो рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рдХिрдпे рдХाрд░्рдп рдХे рд▓िрдП рдмोрдирд╕ рджेрдиा рдкрдб़ेрдЧा рддो рдпрд╣ рдЬрдирд╣िрдд рдоें рдПрдХ рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рд╣ोрдЧा। рджेрдЦिрдП- рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рд░ाрдЬ्рдп рдмрдиाрдо рдмрд╕्рддी рдЪीрдиी рдоिрд▓ рдХा рдиिрд░्рдгрдп।
5- рдпрджि рдХिрд╕ी рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХे рд▓िрдП рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕ рд▓ेрдиे рдХे рд▓िрдП рдХोрдИ рд╢рд░्рдд рд╡िрд╣िрдд рдХी рдЧрдИ рд╣ै рддो рдпрд╣ рдПрдХ рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рд╣ोрдЧा, рд▓ेрдХिрди рд╢рд░्рдд рдХो рдЙрдЪिрдд рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдпे рддрдеा рдРрд╕ा рдирд╣ीं рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдпे рдЬो рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕ рджेрдиे рд╡ाрд▓े рдк्рд░ाрдзिрдХाрд░ी рдХो рдордирдоाрдиे рдЕрдзिрдХाрд░ рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ो। рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕ рдпा рдкрд░рдоिрдЯ рдкाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╢ुрд▓्рдХ рджेрдиा рдЕрдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдирд╣ीं рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ рди рддो рдХрд░ рд╣ै рдФрд░ рди рддो рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕ рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рд╢рд░्рдд। рджेрдЦिрдпे - рд░ाрдо рдмрдЦ्рд╢ рдЪрддुрд░्рднुрдЬ рдмрдиाрдо рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд░ाрдЬ्рдп' рдХा рдиिрд░्рдгрдп।
6- рдХोрдИ рднी рдиाрдЧрд░िрдХ рдХिрд╕ी рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдПрдХाрдзिрдХाрд░ рдХा рджाрд╡ा рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। рдХुंрд╡рд░рдЬी рдмрдиाрдо рдЗрдХ्рд╕ाрдЗрдЬ рдХрдоिрд╢्рдирд░ рдХे рд╡ाрдж рдоें рдПрдХ рдХाрдиूрди, рдЬो рдХुрдЫ рд▓ोрдЧों рдХो рд╢рд░ाрдм рдмेрдЪрдиे рдХा рдПрдХाрдзिрдХाрд░ рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рдеा, рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрд╡ैрдз рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдХрд╣ा рд╣ै рдХि рдирд╢ीрд▓े рдж्рд░рд╡्рдпों рдХो рдмेрдЪрдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╕рднी рдХो рдирд╣ीं рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЬрдирд╣िрдд рдпрд╣ рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдХрд░рддा рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рд╡рд╕्рддुрдУं рдХा рд╡्рдпाрдкाрд░ рд╕ीрдоिрдд рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХे рд╣ी рд╣ाрде рдоें рд░рд╣े।
7- 'рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдк्рд░рддिрдмрди्рдз' рдоें 'рдиिрд╖ेрдз' рднी рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рд╣ै। рдиाрди- рдлेрд░рд╕ рдоेрдЯрд▓ рдЖрд░्рдбрд░, 1958 (Non Ferrous Metal Order, 1958) рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рд╡्рдпाрдкाрд░िрдпों рдХो рдЖрдпाрдд рдХी рдЧрдпी рдХрд╣рд╡ा (Coffee) рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рд╕े рдкूрд░्рдг рд░ूрдк рд╕े рдмрд╣िрд╖्рдХृрдд рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा рдеा। рдирд░ेрди्рдж्рд░ рдХुрдоाрд░ рдмрдиाрдо рднाрд░рдд рд╕ंрдШ рдХे рд╡ाрдж рдоें рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдЗрд╕े рдЬрдирд╣िрдд рдоें рдПрдХ рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рдоाрдиा рд╣ै। рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдХрд╣ा рдХि 'рдиिрд╖ेрдз' рдПрдХ рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рд╣ी рд╣ै, рдмрд╢рд░्рддे рдХि рд╡рд╣ рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рддрддा рдХे рдоाрдирджрдг्рдб рдХो рдкूрд░ा рдХрд░рддा рд╣ो।
8- рд╢्рд░ी рдоीрдиाрдХ्рд╖ी рдоिрд▓्рд╕ рдмрдиाрдо рднाрд░рдд рд╕ंрдШ рдХे рд╡ाрдж рдоें рдХॉрдЯрди рдЯैрдХ्рд╕рдЯाрдЗрд▓्рд╕ (рдХрди्рдЯ्рд░ोрд▓) рдЖрд░्рдбрд░, 1948 рдХी рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХрддा рдХो рдЪुрдиौрддी рджी рдЧрдпी рдеी। рдЗрд╕ рдЖрджेрд╢ рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕ूрдд рдХी рдЙрдЪिрдд рдХीрдордд рдиिрдпрдд рдХрд░рдиा рддрдеा рдЙрд╕рдХे рдЙрдд्рдкाрджрди рдФрд░ рд╡िрддрд░рдг рдкрд░ рдиिрдпрди्рдд्рд░рдг рдХрд░рдиा рдеा। рдЖрджेрд╢ рдж्рд╡ाрд░ा рдпрд╣ рдиिрджेрд╢ рджिрдпा рдЧрдпा рдХि рд╕ूрдд рдХा рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдЙрдд्рдкाрджрдХ рдЙрд╕рдоें рд╡рд░्рдгिрдд рд╡िрддрд░рдг рдХे рдХेрд╡рд▓ рдкाँрдЪ рдоाрдз्рдпрдоों рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ी рд╕ूрдд рдХा рд╡िрдХ्рд░рдп рдХрд░ेрдЧा рдпा рдкрд░िрджाрди рдХрд░ेрдЧा। рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡्рдпाрдкाрд░ी рдЕрдзिрд╕ूрдЪрдиा рдоें рд╡िрдиिрд░्рджिрд╖्рдЯ рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХो рд╣ी рдРрд╕े рдкрд░िрдоाрдг рдоें, рдЬो рдЬिрд▓ाрдзीрд╢ рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрд╡рдзाрд░िрдд рдХिрдпा рдЬाрдпे, рд╕ूрдд рдмेрдЪेрдЧा рдпा рдкрд░िрджрдд्рдд рдХрд░ेрдЧा। рд╡िрдиिрд░्рджिрд╖्рдЯ рд╡्рдпрдХ्рддि рд╣ैं, рдк्рд░рдердо рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рдиाрдо-рдиिрд░्рджेрд╢िрддी рдФрд░ рдж्рд╡िрддीрдп рдЕрди्рдп рд╡्рдпрдХ्рддि, рдЬो рд╡рд╕्рдд्рд░ рдЖрдпुрдХ्рдд рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд░्рджिрд╖्рдЯ рдХिрдпे рдЬाрдпें। рдкिрдЯीрд╢рдирд░ों рдиे рдпрд╣ рджрд▓ीрд▓ рджी рдХि рдЖрджेрд╢ рдХुрдЫ рд╡िрдиिрд░्рджिрд╖्рдЯ рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХे рдкрдХ्рд╖ рдоें рд╕ूрдд рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХрд░рдиे рдХा рдПрдХाрдзिрдХाрд░ рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ै рдФрд░ рдЕрдиुреж 19 (1) (рдЪ) рдФрд░ (рдЫ) рдоें рдк्рд░рджрдд्рдд рдЙрдирдХे рдоूрд▓ рдЕрдзिрдХाрд░ рдкрд░ рдЕрдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рд▓рдЧाрддा рд╣ै, рдЕрддः рдЕрд╡ैрдз рд╣ै।
рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдпрд╣ рдЕрднिрдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХिрдпा рдХि рдЖрджेрд╢ рдж्рд╡ाрд░ा рд▓рдЧाрдпे рдЧрдпे рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рд╣ैं рдФрд░ рд▓ोрдХрд╣िрдд рдоें рд╣ैं। рд╕ूрдд рдХे рд╡िрддрд░рдг рдХा рдоाрдз्рдпрдоीрдХрд░рдг (рдЪैрдиेрд▓ाрдЗрдЬेрд╢рди) рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рджрд░ों рдпा рдоाрд▓ рдХी рдЙрдкрд▓рдм्рдзрддा рдХी рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдХो рд╣рд▓ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдпрд╣ рдХीрдордд рддрдеा рд╡िрддрд░рдг рдиिрдпंрдд्рд░рдг рд▓рдЧाрдпे рдЧрдпे рд╣ैं। рдкिрдЯीрд╢рдирд░ों рдиे рдпрд╣ рднी рджрд▓ीрд▓ рджी рдеी рдХि рджाрдоों рдХो рдордирдоाрдиे рдвंрдЧ рд╕े рдиिрдпрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдФрд░ рдРрд╕ा рд╕ूрдд рдХे рдЙрдд्рдкाрджрди рдХी рд▓ाрдЧрдд рдоें рд╣ुрдП рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдкрд░ рдз्рдпाрди рджिрдпे рдмिрдиा рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдХрд╣ा рдХि рдХेрд╡рд▓ рдпрд╣ рд╕ुрдЭाрд╡ рдХि рдЙрдд्рдкाрджрди рдХी рд▓ाрдЧрдд рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рд╕рдоाрдпोрдЬрди рдХे рд▓िрдП рдХोрдИ рдЙрдкрдмрди्рдз рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै, рдЕрдиुреж 19 рдоें рдк्рд░рджрдд्рдд рдЕрдзिрдХाрд░ рдХा рдЕрддिрдХ्рд░рдордг рдХрд░рдиे рдХी рдХोрдЯि рдоें рдирд╣ीं рдЖрддा рд╣ै। рдРрд╕ा рдХोрдИ рдХाрд░рдг рдирд╣ीं рд╣ै рдЬो рдпрд╣ рджрд░्рд╢िрдд рдХрд░े рдХि рд╕ूрдд рдХी рдХीрдорддों рдоें рд╡ृрдж्рдзि рдЙрдд्рдкाрджрди рдХी рд▓ाрдЧрдд рдХे рдХाрд░рдг рд╣ुрдИ рдеी। рдиिрдпрди्рдд्рд░िрдд рдХीрдордд рдиिрдпрдд рдХрд░рдиा рдЙрд╕ рддाрд░ीрдЦ рдХो, рдЬिрд╕рдХो рдиिрдпрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै, рдЙрдд्рдкाрджрди рдХे рд▓िрдпे рдЙрдЪिрдд рдХीрдордд рдиिрдпрдд рдХрд░рдиे рд╕े рдХрд╣ीं рдЕрдзिрдХ рд╣ै। рдирдИ рдХрдкाрд╕ рдХी рдлрд╕рд▓ рдХी рдХीрдорддें рдХीрдордд рдиिрдпрди्рдд्рд░рдг рдХे рд╕рдордп рдЬ्рдЮाрдд рдирд╣ीं рд╣ैं। рдпрджि рд╡े рдЬ्рдЮाрдд рднी рд╣ो рдЬाрдпँ рддो рднी рдкिрдЯीрд╢рдирд░ों рдХो рд╕ूрдд рдХा рдЙрдд्рдкाрджрди рдХрд░рдиे рдоें рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рд╡िрднिрди्рди рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдоिрд╢्рд░рдг рдХे рдк्рд░рддि рдиिрд░्рджेрд╢ рд╕े рдХрдкाрд╕ рдХी рдХीрдорддों рдХा рдЙрд╕ рдк्рд░рд╡рд░्рдЧ рдХे рд╕ूрдд рдХे рдЙрдд्рдкाрджрди рдХी рд▓ाрдЧрдд рдкрд░ рдк्рд░рднाрд╡ рдХो рджрд░्рд╢िрдд рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा। рдЗрд╕рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд, рдпрджि рдХрдкाрд╕ рдХी рдХीрдорддों рдоें рд╡ृрдж्рдзि рд╣ो рдЧрдИ рд╣ो, рддो рднी рдкिрдЯीрд╢рдирд░ рдЙрд╕рдХो рдЖрдоेрд▓िрдд рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं рдХ्рдпोंрдХि рдЬो рдиिрдпрди्рдд्рд░िрдд рдХीрдордд рдиिрдпрдд рдХी рдЧрдИ рд╣ै, рд╡рд╣ рдЙрдд्рдкाрджрдХ рдХे рд▓िрдП рдЕрдзिрдХ рдЙрдЪिрдд рд╣ै। рдпрджि рдЙрд╕े рдХुрдЫ рд╕рдордп рдХे рд▓िрдП рдЕрднिрдХрдеिрдд рд╣ाрдиि рд╣ोрддी рднी рд╣ै рддो рдпрд╣ рдПрдХ рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рд╣ोрдЧा, рдХ्рдпोंрдХि рдХीрдордд рдиिрдпрди्рдд्рд░рдг рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдХीрдордд рд░ेрдЦा рдХो рдмрдиाрдпे рд░рдЦрдиा рдпा рдХीрдорддों рдХो рд╕ाрдоाрди्рдп рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд╡ाрдкрд╕ рд▓े рдЖрдиा рд╣ै рдФрд░ рд╕ूрддी рдзाрдЧे рдХो рд╣рдердХрд░рдШा рдФрд░ рдкाрд╡рд░рд▓ूрдо рдмुрдирдХрд░ों рдХे рд▓िрдП рдЙрдЪिрдд рдХीрдордд рдкрд░ рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░ाрдиा рд╣ै рдЬिрд╕рд╕े рдХि рд╡े рдоिрд▓ рдоें рдиिрд░्рдоिрдд рдХрдкрдб़े рдХे рд╕ाрде рдк्рд░рддिрдпोрдЧिрддा рдХрд░рдиे рдоें рд╕рдлрд▓ рд╣ो рд╕рдХेँ। рдпрд╣ाँ рдпрд╣ рдирд╣ीं рджिрдЦाрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рдиिрдпрди्рдд्рд░िрдд рдХीрдордд рдЗрддрдиी рдЕрдкрд░्рдпाрдк्рдд рд╣ै рдХि рдЗрд╕рд╕े рди рдХेрд╡рд▓ рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рд╣ाрдиिрдпाँ рд╣ोрддी рд╣ैं, рдмрд▓्рдХि рд╕ूрдд рдХे рдк्рд░рджाрдп рдХी рд╕्рдеिрддि рдХे рд▓िрдпे рднी рднрдп рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддा рд╣ैं। рдиिрдпрди्рдд्рд░िрдд рдХीрдордд рддो рдоूрд▓ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдУं рдХे рди्рдпाрдпोрдЪिрдд рд╡िрддрд░рдг рдХे рд▓िрдП рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рджेрд╢ рдХे рд╣िрдд рдоें рд╣ै। рдиिрдпрди्рдд्рд░िрдд рдХीрдордд рди рддो рдордирдоाрдиी рд╣ै рдФрд░ рди рдЕрдиुрдЪिрдд рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рд╣ी рд╣ै।
9- рд╡िрд╖्рдгु рджрдпाрд▓ рдмрдиाрдо рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдоाрдорд▓े рдоें рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХृрд╖ि рдЙрдд्рдкाрджрди рдордг्рдбी рдЕрдзिрдиिрдпрдо, 1964 рдХे рдЕрдзीрди рдПрдХ рдЖрджेрд╢ рдЬाрд░ी рдХрд░рдХे рдкिрдЯीрд╢рдирд░ों рдХे рд▓िрдП рдпрд╣ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдмрдиा рджिрдпा рдХि рд╡े рдЙрдд्рдкाрджрдХों рдХो рдмाрдЬाрд░ рдХो рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рдХृрд╖ि рдЙрдд्рдкाрджрдиों рдХो рд░рдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рднंрдбाрд░ рдЧृрд╣ों рдХी рд╕ुрд╡िрдзा рдк्рд░рджाрди рдХрд░ें। рдкिрдЯीрд╢рдирд░ों рдиे рдЖрджेрд╢ рдкрд░ рдЗрд╕ рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдЖрдкрдд्рддि рдЙрдаाрдИ рдХि рдпрд╣ рдЙрдирдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдкрд░ рдЕрдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рд╣ै, рдЕрддः рдЕрд╡ैрдз рд╣ै। рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдпрд╣ рдЕрднिрдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХिрдпा рдХि рдЙрдХ्рдд рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рд╣ै, рдЕрддः рд╡ैрдз рд╣ै। рдХृрд╖ि рдЙрдд्рдкाрджрдиों рдХी рд╡िрдХ्рд░рдп рдХी рд░ीрддि рд╡िрд╣िрдд рдХрд░рдиा рдЬिрд╕рд╕े рдЙрдд्рдкाрджрдХों рдХो рдЙрдирдХे рдЙрдд्рдкाрджрдиों рдХा рдЙрдЪिрдд рдоूрд▓्рдп рдоिрд▓ рд╕рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдкрд░ рдЕрдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдиिрд░्рдмंрди्рдзрди рдирд╣ीं рд╣ै। рдиीрд▓ाрдо рдж्рд╡ाрд░ा рдоाрд▓ों рдХो рдмेрдЪрдиे рдХी рд░ीрддि рд╡िрдХ्рд░рдп рдХी рд╕рд░्рд╡рд╡िрджिрдд рд░ीрддि рд╣ै рдЬिрд╕рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЙрдд्рдкाрджрдХ рдЕрдкрдиी рд╡рд╕्рддुрдУं рдХे рдЕрдзिрдХрддрдо рдоूрд▓्рдп рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं рдЬिрдирдХे рд╣िрдд рдХी рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдкाрд░िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
10- рдЪрди्рдж्рд░рдХाрди्рдд рдоाрд╣ рдмрдиाрдо рднाрд░рдд рд╕ंрдШ рдХे рдоाрдорд▓े рдоें рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рд░ाрдЗрд╕ рдоिрд▓िंрдЧ рдЗрдг्рдбрд╕्рдЯ्рд░ी (рд░ेрдЧुрд▓ेрд╢рди) рдРрдХ्рдЯ, 1958 рдХी рдзाрд░ा 5 рдФрд░ 6 рдХो рдЬिрд╕рдХे рдЕрдзीрди рд╡рд░्рддрдоाрди рд░ाрдЗрд╕ рдоिрд▓ों рдХे рдоाрд▓िрдХों рдХो рдзाрди рдХूрдЯрдиे рдХे рд▓िрдП рдирдИ рдорд╢ीрди рд▓рдЧाрдиे рдХे рд▓िрдП рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕ рд▓ेрдиा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै, рдЗрд╕ рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╡िрдзिрдоाрди्рдп рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा рдХि рд╡рд╣ рд╡्рдпाрдкाрд░ рдФрд░ рдХाрд░рдмाрд░ рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдкрд░ рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдиिрд░्рдмंрди्рдзрди рд▓рдЧाрддा рд╣ै। рдкिрдЯीрд╢рдирд░ों рдХा рдЕрднिрдХрдерди рдеा рдХि рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдЙрдкрдмрди्рдз рдЙрдирдХे рдХाрд░рдмाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдХो рдирд╖्рдЯ рдХрд░рддे рд╣ैं рдХ्рдпोंрдХि рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдпे рдмिрдиा рд╡े рдЕрдкрдиी рдоिрд▓ों рдоें рдзाрди рдХूрдЯрдиे рдХी рдорд╢ीрди рдирд╣ीं рд▓рдЧा рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдХिрди्рддु рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдпрд╣ рдЕрднिрдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХिрдпा рдХि рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдЙрдкрдмрди्рдз рд╡िрдиिрдпрдоाрдд्рдордХ рдк्рд░рдХृрддि рдХे рд╣ैं рдФрд░ рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рд╣िрдд рдоें рдФрд░ рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдпों рдХे рд▓िрдП (рдЕрд░्рдеाрдд्, рдзाрди рдЙрдЧाрдиे рд╡ाрд▓ों рдХे рджेрд╢ीрдп рдФрд░ рд╣ाрде рд╕े рдзाрди рдХाрдЯрдиे рдХे рдХाрд░рдмाрд░ рдХो рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд░рдЦрдиे рдХे рд▓िрдП, рдХाрд░рдмाрд░ рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдкрд░ рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рд▓рдЧाрддे рд╣ैं। рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХे рдЕрдзीрди рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕ рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдЕрдзिрдХाрд░ी рдХो рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕ рджेрдиे рдпा рди рджेрдиे рдХा рд╡िрд╡ेрдХाрдзिрдХाрд░ рдирд╣ीं рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдпрджि рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдж्рд╡ाрд░ा рд╡िрд╣िрдд рд╢рд░्рддों рдХा рдЕрдиुрдкाрд▓рди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рддो рдзाрд░ा 6 (3) рдХे рдЕрдзीрди рд╡рд╣ рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕ рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдмाрдз्рдп рд╣ोрдЧा। рдзाрд░ा 7 рдоें рдЙрди рдЖрдзाрд░ों рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдЬिрди рдкрд░ рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕िंрдЧ рдЕрдзिрдХाрд░ी рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕ рдХो рд░рдж्рдж рдпा рдиिрд▓рдо्рдмिрдд рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдоें рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕िंрдЧ рдЕрдзिрдХाрд░ी рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрдкрдиी рд╢рдХ्рддिрдпों рдХे рдк्рд░рдпोрдЧ рдХे рд▓िрдП рд╕рдоुрдЪिрдд рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рдХ рд╕िрдж्рдзाрди्рдд рдиिрд╣िрдд рдХिрдпे рдЧрдпे рд╣ैं, рдЕрддрдПрд╡ рдЕрдзिрдиिрдпрдо рд╡ैрдз рд╣ै।рдЦрдЯрдХी рдЕрд╣рдордж рдмрдиाрдо рд▓ुрдг्рдбा рдирдЧрд░рдкाрд▓िрдХा' рдХे рдоाрдорд▓े рдоें рдкिрдЯीрд╢рдирд░ рдиे рдирдЧрд░рдкाрд▓िрдХा рдХे рдПрдХ рдЙрдкрдиिрдпрдо рдХी рд╡ैрдзрддा рдХो рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдоें рдЗрд╕ рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдЪुрдиौрддी рджी рдХि рд╡рд╣ рдЙрд╕рдХे рдХाрд░рдмाрд░ рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдЕрдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рд▓рдЧाрддा рд╣ै рдЕрддः рдЕрд╡िрдзिрдоाрди्рдп рд╣ै। рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдЙрдкрд╡िрдзि рдХे рдЕрдзीрди рдирдЧрд░рдкाрд▓िрдХा рдиे рдкिрдЯीрд╢рдирд░ рдХो рдоांрд╕ рдмेрдЪрдиे рдХी рджूрд╕рд░ी рджुрдХाрди рдЦोрд▓рдиे рдХे рд▓िрдП рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕ рджेрдиे рд╕े рдЗрди्рдХाрд░ рдХрд░ рджिрдпा рдеा рдХ्рдпोंрдХि рдЙрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдкрд╣рд▓े рд╕े рд╣ी рддीрди рдоांрд╕ рдХे рдмेрдЪрдиे рдХी рджुрдХाрдиें рдеीं рдЬिрдирдоें рд╕े рдПрдХ рдкिрдЯीрд╢рдирд░ рдХे рдкिрддा рдХी рджुрдХाрди рдеी। рдРрд╕ी рджрд╢ा рдоें рдЙрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдЙрд╕ी рдЫोрдЯे рд╕े рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдПрдХ рдФрд░ рджुрдХाрди рдЦोрд▓рдиे рдХी рдЕрдиुрдорддि рджेрдиा рдЙрдЪिрдд рдирд╣ीं рдеा। рдЗрд╕рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдЙрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рд▓ोрдЧों рдоें рднी рдЗрд╕рдХे рд▓िрдпे рд╡िрд░ोрдз рдХी рднाрд╡рдиा рдеी рдЬिрд╕рд╕े рд╢ाрди्рддि рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рд╕рдорд╕्рдпा рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрдиे рдХी рдЖрд╢ंрдХा рдеी। рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдЗрди рдмाрддों рдХी рдЙрдкेрдХ्рд╖ा рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдЕрднिрдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдХि рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдХिрд╕ी рд╡िрд╢ेрд╖ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рд╣ी рджुрдХाрди рдЦोрд▓рдиे рдХा рдХोрдИ рдЕрдзिрдХाрд░ рдирд╣ीं рд╣ै। рдЗрд╕ рдмाрдд рдХा рдиिрд░्рдгрдп рдХрд░рдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рдХि рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдХिрд╕ी рд╡िрд╢ेрд╖ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдоांрд╕ рдмेрдЪрдиे рдХी рджुрдХाрди рдЦोрд▓рдиे рдХा рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕ рджिрдпा рдЬाрдпे рдЕрдерд╡ा рдирд╣ीं, рдирдЧрд░рдкाрд▓िрдХा рдЕрдзिрдХाрд░िрдпों рдХो рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рд╡े рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рд╕े рдкूрд░्рдгрд░ूрдкेрдг рдЕрд╡рдЧрдд рд╣ैं। рдирдЧрд░рдкाрд▓िрдХा рдиे рдЬिрди рдЖрдзाрд░ों рдкрд░ рдкिрдЯीрд╢рдирд░ рдХो рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕ рджेрдиे рд╕े рдЗрди्рдХाрд░ рдХिрдпा рд╣ै рд╡े рдЖрдзाрд░ рдЕрдиुрдЪिрдд рдирд╣ीं рдХрд╣े рдЬा рд╕рдХрддे рд╣ैं рдФрд░ рдХाрд░рдмाрд░ рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдкрд░ рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рд▓рдЧाрддे рд╣ैं। рдЕрддः рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдЙрдкрд╡िрдзि рд╡िрдзिрдоाрди्рдп рдПрд╡ं рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рд╣ै।
рдЕрдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рдХे рдХुрдЫ рдЙрджाрд╣рд░рдг:
1- рдПрдХ рдХाрдиूрди рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рдпрд╣ рдЕрдзिрдХाрд░ рджेрддा рдеा рдХि рд╡рд╣ рдПрдХ рд╡िрд╢ेрд╖ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рд╕рднी рд▓ोрдЧों рдХो рдЦेрддी рдХे рдоौрд╕рдо рдоें рдмीрдб़ी рдмрдиाрдиे рдХा рдХाрд░्рдп рдХрд░рдиे рд╕े рд░ोрдХ рджे। рдЙрдХ्рдд рдХाрдиूрди рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдмीрдб़ी рдмрдиाрдиे рд╡ाрд▓े рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдЦेрддी рдХे рдХाрд░्рдп рдХे рд▓िрдП рдкрд░्рдпाрдк्рдд рдордЬрджूрд░ рд╕ुрд▓рдн рдХрд░рдиा рдеा। рдЪिрди्рддाрдордгि рд░ाрд╡ рдмрдиाрдо рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рд░ाрдЬ्рдп рдХे рд╡ाрдж рдоें рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдЙрдХ्рдд рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХो рдЕрд╡ैрдз рдШोрд╖िрдд рдХрд░ рджिрдпा, рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ рдмीрдб़ी рдиिрд░्рдоाрдг рд╡्рдпाрдкाрд░ рдкрд░ рдЕрдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рд▓рдЧाрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдЦेрддी рдХे рдоौрд╕рдо рдоें рдмीрдб़ी рдмрдиाрдиे рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдХो рдкूрд░्рдг рд░ूрдк рд╕े рдиिрд▓рдо्рдмिрдд рдХрд░ рджेрддा рд╣ै। рдиिрд╖ेрдз рдХी рдк्рд░рдХृрддि рдордирдоाрдиे рдвंрдЧ рдХी рд╣ै рдЬिрд╕े рд╡िрдзाрди рдкूрд░ा рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ै। рдпрд╣ рди рдХेрд╡рд▓ рдЙрди्рд╣ीं рд▓ोрдЧों рдХो рджूрд╕рд░े рдзрди्рдзे рдХрд░рдиे рд╕े рд░ोрдХрддा рд╣ै рдЬो рдЦेрддी рдХे рдХाрдоों рдоें рд▓рдЧे рд╣ुрдП рд╣ैं, рдмрд▓्рдХि рдЙрди рд▓ोрдЧों рдХो рднी рдмीрдб़ी рдХे рдХाрд░ोрдмाрд░ рдХрд░рдиे рд╕े рдордиा рдХрд░рддा рд╣ै рдЬो рдЦेрддी рдХे рдХाрд░्рдп рд╕े рд╕рдо्рдмрди्рдз рдирд╣ीं рд░рдЦрддे, рдЬैрд╕े рдХрдордЬोрд░, рдЕрдкंрдЧ, рд╡्рдпрдХ्рддि, рдмूрдв़ी рдФрд░рддें рдпा рдмрдЪ्рдЪे рдЬो рдЦेрддी рдХे рдХाрд░्рдп рдХे рд▓िрдпे рд╕рдХ्рд╖рдо рдирд╣ीं рд╣ैं। рдРрд╕े рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХो рдмीрдб़ी рдХा рдХाрд░ोрдмाрд░ рдХрд░рдХे рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡िрдХोрдкाрд░्рдЬрди рдХрд░рдиे рд╕े рд░ोрдХрдиा рдЬрдирд╣िрдд рдХे рдк्рд░рддिрдХूрд▓ рд╣ै। рдпрд╣ рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХी рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░рддा рдкрд░ рдЕрдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рд▓рдЧाрддा рд╣ै, рдЕрддः рдЕрд╡ैрдз рд╣ै।
2- рдХोрдИ рдРрд╕ा рдХाрдиूрди рдЬो рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рдпा рд╕рд░рдХाрд░ी рдк्рд░ाрдзिрдХाрд░िрдпों рдХो рдмिрдиा рдХोрдИ рдХाрд░рдг рдмрддाрдпे рдпा рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕рдзाрд░ी рдХो рд╕ुрдиे рдЬाрдиे рдХा рдмिрдиा рдЕрд╡рд╕рд░ рджिрдпे рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕ों рдХो рдЕрд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рдиे, рд░рдж्рдж рдХрд░рдиे, рдиिрд▓рдо्рдмिрдд рдХрд░рдиे, рд╕ंрд╢ोрдзрди рдХрд░рдиे рдХी рд╢рдХ्рддि рджेрддा рд╣ै; рдиाрдЧрд░िрдХों рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдкрд░ рдЕрдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рд▓рдЧाрддा рд╣ै। рдж्рд╡ाрд░рдХा рджाрд╕ рдмрдиाрдо рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рд░ाрдЬ्рдп 1 рдХे рд╡ाрдж рдоें рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рджी рдпूреж рдкीреж рдХोрд▓ рдХрдг्рдЯ्рд░ोрд▓ рдЖрджेрд╢, 1953 рдХो рдЗрд╕ी рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдЕрд╡ैрдз рдШोрд╖िрдд рдХрд░ рджिрдпा рдХ्рдпोंрдХि рдЙрд╕рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рд▓ाрдЗрд╕ेрди्рд╕ рджेрдиे рд╡ाрд▓े рдЕрдзिрдХाрд░ी рдХो рдЕрдиिрдпрди्рдд्рд░िрдд рд╕्рд╡рд╡िрд╡ेрдХीрдп рд╢рдХ्рддि рдк्рд░рджाрди рдХी рдЧрдИ рдеी। (3) рдЕрд╡рдз рд╕ुрдЧрд░ рдоिрд▓्рд╕ рд▓िрдоिрдЯेрдб рдмрдиाрдо рднाрд░рдд рд╕ंрдШ 2 рдХे рдоाрдорд▓े рдоें рдмाрдо्рдмे рдПрдЧ्рд░ीрдХрд▓्рдЪрд░рд▓ рдк्рд░ोрдб्рдпूрд╕ рдоाрд░्рдХेрдЯ рдРрдХ्рдЯ, 1939 рдХी рдзाрд░ा 4-рдХ рдХी рд╡ैрдзрддा рдХो рдЪुрдиौрддी рджी рдЧрдИ рдеी। рдЗрд╕ рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХे рдЕрдзीрди рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдПрдХ рдЖрджेрд╢ рдЬाрд░ी рдХрд░рдХे рдПрдХ рд╡िрд╢ेрд╖ рд╕्рдеाрди рдХो рдмाрдЬाрд░ рдХा рдоुрдЦ्рдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा рдЬो рдкрд╣рд▓े рд╕्рдеाрди рд╕े рднिрди्рди рдеा। рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдпрд╣ рдЕрднिрдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХिрдпा рдХि рдЙрдХ्рдд рдЖрджेрд╢ рдкिрдЯीрд╢рдирд░ों рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдФрд░ рд╡ाрдгिрдЬ्рдп рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдкрд░ рдЕрдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдиिрд░्рдмंрди्рдзрди рд▓рдЧाрддा рд╣ै, рдЕрдд: рдЕрд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рд╣ै। рд╡्рдпाрдкाрд░ीрдЧрдг рдХो 10 рджिрди рдХे рдЕрди्рджрд░ рдкुрд░ाрдиे рдмाрдЬाрд░ рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╕े рдЕрдкрдиे рдХाрд░ोрдмाрд░ рдХो рдирдпे рдмाрдЬाрд░-рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХो рд▓े рдЬाрдиे рдХा рдЖрджेрд╢ рджेрдиा рдЙрдирдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдкрд░ рдЕрдиुрдЪिрдд рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рд▓рдЧाрддा рд╣ै।
рдХрд░-рд╡िрдзि рдЕрдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдиिрд░्рдмрди्рдзрди рдирд╣ीं рд╣ै:
рдиाрдЧрд░िрдХों рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдпा рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдХो рдХрд░ рд╕े рдЫूрдЯ рдирд╣ीं рджी рдЧрдпी рд╣ै। рд╕рд░рдХाрд░ рд╡िрдзिрдкूрд░्рд╡рдХ рдХिрд╕ी рднी рдкेрд╢ा, рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдпा рд╡ाрдгिрдЬ्рдп рдкрд░ рдХрд░ рд▓рдЧा рд╕рдХрддी рд╣ै। рдХрд░-рд╡िрдзि рдЗрд╕ рдЕрдзिрдХाрд░ рдкрд░ рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рдирд╣ीं рд╣ै। рджेрдЦिрдпे – рдХैрд▓ाрд╢ рдиाрде рдмрдиाрдо рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рд░ाрдЬ्рдп рдХा рдиिрд░्рдгрдп।
рдкेрд╢ा рдФрд░ рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рд╕рдо्рдмрди्рдзी рдЕрд░्рд╣рддाрдП:
рд░ाрдЬ्рдп рд╡िрд╢ेрд╖ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдпों рдпा рдкेрд╢ों рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХ рдФрд░ рддрдХрдиीрдХी рдЕрд░्рд╣рддाрдПँ рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै; рдЬैрд╕े, рдЗрди्рдЬीрдиिрдпрд░ों рдХे рд▓िрдпे рдЗрди्рдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ рдбिрдЧ्рд░ी, рдбाрдХ्рдЯрд░ों рдХे рд▓िрдпे рдбाрдХ्рдЯрд░ी рдбिрдЧ्рд░ी, рд╡рдХीрд▓ों рдХे рд▓िрдпे рд╡рдХाрд▓рдд рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рдЗрдд्рдпाрджि। рд▓ेрдХिрди рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдПрдХ рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рдкेрд╢ा рдпा рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХे рд▓िрдпे рдПрдХ рддрд░рд╣ рдХी рдЕрд░्рд╣рддा рд╡िрд╣िрдд рдХी рдЧрдпी рд╣ो। рдкेрд╢ा рдФрд░ рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рд╕рдо्рдмрди्рдзी рдЕрд░्рд╣рддा рд╡ाрд▓े рдХुрдЫ рдоुрдЦ्рдп рдЕрдзिрдиिрдпрдоों рдХे рдиाрдо рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ैं-
1. рдПрдбрд╡ोрдХेрдЯ рдРрдХ्рдЯ,
2. рдмाрд░ рдХाрдЙрди्рд╕िрд▓ рдРрдХ्рдЯ,
3. рд▓ीрдЧрд▓ рдк्рд░ैрдХ्рдЯिрд╢рдирд░्рд╕ рдРрдХ्рдЯ,
4. рдЗрдг्рдбिрдпрди рдоेрдбिрдХрд▓ рдбिрдЧ्рд░ीрдЬ рдРрдХ्рдЯ,
5. рдоेрдбिрдХрд▓ рдХौрди्рд╕िрд▓ рдРрдХ्рдЯ,
6. рдлाрд░рдоेрд╕ी рдРрдХ्рдЯ,
7. рдк्рд░ाрд╡िрди्рд╢िрдпрд▓ рдордиीрд▓ेрди्рдбрд░्рд╕ рдРрдХ्рдЯ,
8. рджी рдмंрдЧाрд▓ рдЯाрдЙрдЯ्рд╕ рдРрдХ्рдЯ,
9. рджी рдмंрдЧाрд▓ рдбेрди्рдЯिрд╕्рдЯ рдРрдХ्рдЯ।
рд░ाрдЬ्рдп-рд╡्рдпाрдкाрд░ рдФрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдпрдХрд░рдг:
рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 19 рдХा рдЦंрдб (6) рд░ाрдЬ्рдп рдХो рдпрд╣ рд╢рдХ्рддि рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдиाрдЧрд░िрдХों рдХो рдкूрд░्рдг рдпा рдЖंрд╢िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдмрд╣िрд╖्рдХृрдд рдХрд░рдХे рдХोрдИ рднी рд╡्рдпाрдкाрд░ рдпा рд╡ाрдгिрдЬ्рдп рд╕्рд╡рдпं рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдЦंрдб рдЕрдиुреж 19 рдоें рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╢ोрдзрди рдЕрдзिрдиिрдпрдо, 1951 рдж्рд╡ाрд░ा рдЬोрдб़ा рдЧрдпा рдеा। рдпрд╣ рд╕ंрд╢ोрдзрди рдоोрддी рд▓ाрд▓ рдмрдиाрдо рдЙреж рдк्рд░реж рдХे рдиिрд░्рдгрдп рдХे рдХाрд░рдг рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ो рдЧрдпा рдеा। рдЗрд╕ рд╡ाрдж рдоें рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рд╕рдб़рдХ рдкрд░ рдЪрд▓рдиे рд╡ाрд▓ी рдиिрдЬी рдЧाрдб़िрдпों рдХे рд╕्рд╡ाрдоिрдпों рдХो рдкрд░рдоिрдЯ рджेрдиे рд╕े рдЗрди्рдХाрд░ рдХрд░ рджिрдпा, рддाрдХि рд╕рд░рдХाрд░ рд╕рдб़рдХ-рдпाрддाрдпाрдд рдХो рдЕрдкрдиे рдиिрдпрди्рдд्рд░рдг рдоें рд▓े рд╕рдХे। рдоोрдЯрд░ рд╣्рд╡ीрдХिрд▓्рд╕ рдРрдХ्рдЯ рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рд╕рдб़рдХ рдпाрддाрдпाрдд рдХे рдиिрдЬी рд╕्рд╡ाрдоिрдпों рдХो рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рдк्рд░ाрдзिрдХाрд░ी рд╕े рдкрд░рдоिрдЯ рд▓ेрдиा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдеा। рдХिрди्рддु рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рд▓िрдП рдРрд╕ा рдкрд░рдоिрдЯ рд▓ेрдиा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдирд╣ीं рдеा। рдЗрд▓ाрд╣ाрдмाрдж рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдпрд╣ рдиिрд░्рдгрдп рджिрдпा рдХि рдпрджि рд░ाрдЬ्рдп рдХोрдИ рд╡्рдпाрдкाрд░िрдХ рдХाрд░्рдп рдХрд░рддा рд╣ै рддो рд╡рд╣ рдХिрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╡िрд╢ेрд╖ाрдзिрдХाрд░ рдХा рджाрд╡ा рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддा। рд░ाрдЬ्рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрди्рдп рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХो рдкрд░рдоिрдЯ рджेрдиे рд╕े рдЗрди्рдХाрд░ рдХрд░рдиा рдЕрдиुреж 14 рдоें рджिрдпे рдЧрдпे рд╕рдоाрди рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдХा рдЕрддिрдХ्рд░рдордг рдХрд░рдиा рд╣ै। рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдкрдХ्рд╖ рдоें рдПрдХाрдзिрдХाрд░ рдХो рди рддो рд╕рдб़рдХ рдпाрддाрдпाрдд рдХो рд╡िрдиिрдпрдоिрдд рдХрд░рдиे рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдФрдЪिрдд्рдпрдкूрд░्рдг рдард╣рд░ाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै, рди рдЕрдиुреж 19 (6) рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рд▓рдЧाрдиे рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╣ी। рдРрд╕ा рдХेрд╡рд▓ рдЬрдирд╣िрдд рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╣ी рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै, рдЬिрд╕рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд░ाрдЬ्рдп рдХो рдк्рд░рджाрди рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рд░ाрдЬ्рдп рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдоें рджिрдпे рдЧрдпे рдиिрд░्рджेрд╢ों рдХा рджुрд░ुрдкрдпोрдЧ рдХрд░рдХे рдФрд░ рдордирдоाрдиे рдвंрдЧ рд╕े рдкрд░рдоिрдЯ рдХो рдЕрд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рдХे рдЕрдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖ рддрд░ीрдХे рд╕े рд╕рдб़рдХ рдпाрддाрдпाрдд рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдпрдХрд░рдг рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै।
рд╕ंрд╢ोрдзिрдд рдЕрдиुреж 19 (6) рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рд░ाрдЬ्рдп рдХिрд╕ी рднी рд╡्рдпाрдкाрд░ рдпा рд╡ाрдгिрдЬ्рдп рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп-рдХрд░рдг рдХрд░рдиे рдоें рд╕рдХ्рд╖рдо рд╣ै। рдпрд╣ рдЦंрдб рдХिрд╕ी рд╡рд░्рддрдоाрди рдХाрдиूрди рдХो рднी рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рдРрд╕े рдЙрдкрдмрди्рдз рд╣ैं। рдЗрди рд╕ंрд╢ोрдзрдиों рдХे рдмाрдж рд░ाрдЬ्рдп рдХो рдХिрд╕ी рд╡्рдпाрдкाрд░ рдоें рдПрдХाрдзिрдХाрд░ рдХो рдиाрдЧрд░िрдХों рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдкрд░ рдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рдХे рд░ूрдк рдоें рдФрдЪिрдд्рдпрдкूрд░्рдг рд╕िрдж्рдз рдХрд░рдиा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдирд╣ीं рд╣ै। рдХोрдИ рдиाрдЧрд░िрдХ рдЗрд╕рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рдЖрдкрдд्рддि рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддा рдХि рд░ाрдЬ्рдп рдиे рдХिрд╕ी рд╡्рдпाрдкाрд░ рд╕े рдЙрд╕े рдкूрд░्рдг рдпा рдЖंрд╢िрдХ рд░ूрдк рдоें рдмрд╣िрд╖्рдХृрдд рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै। рджेрдЦिрдпे- рд░ाрдордЪрди्рдж्рд░ рдмрдиाрдо рдЙрдб़ीрд╕ा рд░ाрдЬ्рдп рдХा рдиिрд░्рдгрдп। рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдкрдХ्рд╖ рдоें рдПрдХाрдзिрдХाрд░ рдХी рд╕ृрд╖्рдЯि рдиाрдЧрд░िрдХों рдХो рд╡्рдпाрдкाрд░ рдпा рдкेрд╢ा рдХрд░рдиे рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рд╕े рд╡ंрдЪिрдд рдХрд░рдиा рдирд╣ीं рдоाрдиा рдЬाрдпрдЧा, рди рд╣ी рдХिрд╕ी рдРрд╕े рдХाрдиूрди рдХो рдЬो рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдкрдХ्рд╖ рдоें рдХिрд╕ी рд╡्рдпाрдкाрд░ рдоें рдПрдХाрдзिрдХाрд░ рдХी рд╕ृрд╖्рдЯि рдХрд░рддा рд╣ै рдпा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдпрдХрд░рдг рдХी рдЕрдиुрдорддि рджेрддा рд╣ै, рдХी рд╡ैрдзрддा рдкрд░ рдЗрд╕ рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдЖрдкрдд्рддि рдХी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै рдХि рдпрд╣ рдЕрдпुрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд рдк्рд░рддिрдмрди्рдз рд▓рдЧाрддा рд╣ै рдпा рдпрд╣ рдЬрдирд╣िрдд рдоें рдирд╣ीं рд╣ै, рджेрдЦिрдпे – рд╕рдЧीрд░ рдЕрд╣рдордж рдмрдиाрдо рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рд░ाрдЬ्рдп рдХा рдиिрд░्рдгрдп। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдиाрдЧрд░िрдХों рдХे рдкेрд╢ा, рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдпा рд╡ाрдгिрдЬ्рдп рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд░ाрдЬ्рдп рдХी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдпрдХрд░рдг рдХी рд╢рдХ्рддि рдХे рдЕрдзीрди рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдЕрдкрдиी рдЗрд╕ी рд╢рдХ्рддि рдХे рдк्рд░рдпोрдЧ рдоें рджेрд╢ рдХे 14 рдмрдб़े рдмैंрдХों рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдпрдХрд░рдг рдХिрдпा рд╣ै рдпрдж्рдпрдкि рдмैрдЩ्рдХ рдиेрд╢рдирд▓ाрдЗрдЬेрд╢рди рдРрдХ्рдЯ рдХो рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдПрдХ рджूрд╕рд░े рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдЕрд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рдШोрд╖िрдд рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै, рддрдеाрдкि рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рдХрд╣ा рд╣ै рдХि рд╕ंрд╕рдж् рдХो рдХिрд╕ी рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдпрдХрд░рдг рдпा рдПрдХाрдзिрдХाрд░ рдХो рд╕ृрдЬिрдд рдХрд░рдиे рдХा рдкूрд░्рдг рдЕрдзिрдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ै।